05 November, 2021 02:55 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
ફાઇલ ફોટો
લોકો ગોવર્ધન પૂજાને અન્નકૂટ પૂજા તરીકે પણ જાણે છે. ગોવર્ધન પૂજા દિવાળીના બીજા દિવસે એટલે કે આજે થશે. આ દિવસે ગોવર્ધન પર્વત, ગોધન એટલે કે ગાય અને ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની પૂજાનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. આ સાથે વરુણ દેવ, ઈન્દ્રદેવ અને અગ્નિ દેવ જેવા દેવોની પૂજા કરવાનો પણ રિવાજ છે. ગોવર્ધન પૂજામાં વિવિધ પ્રકારના ભોજન સમર્પિત કરવામાં અને વહેંચવામાં આવે છે, તેથી આ પ્રસંગને અન્નકૂટ કહેવાય છે. આ દિવસે ભગવાનને વિવિધ પ્રકારની વાનગીઓ અને મીઠાઈઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
અન્નકૂટ અથવા ગોવર્ધન પૂજા ભગવાન કૃષ્ણના અવતાર પછી દ્વાપર યુગથી શરૂ થઈ છે. આમાં હિન્દુઓ ઘરના આંગણામાં ગાયના છાણમાંથી અલ્પના બનાવીને ગોવર્ધનનાથજીની પૂજા કરે છે. તે પછી, ગિરિરાજ ભગવાનને પ્રસન્ન કરવા તેમને અન્નકૂટ પણ અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ દિવસે મંદિરોમાં અન્નકૂટ કરવામાં આવે છે.
ગોવર્ધનની પૂજા કરવા પાછળની ધાર્મિક માન્યતા એવી છે કે ભગવાન કૃષ્ણ ઈન્દ્રનું અભિમાન તોડવા માંગતા હતા. આ માટે તેમણે ગોવર્ધન પર્વતને પોતાની નાની આંગળી પર ઉપાડીને ગોકુલવાસીઓને ઈન્દ્રથી બચાવ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પછી ભગવાન કૃષ્ણે પોતે કારતક શુક્લ પ્રતિપદાના દિવસે 56 ભોગ બનાવીને ગોવર્ધન પર્વતની પૂજા કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. ત્યારથી ગોવર્ધન પૂજાની પ્રથા આજે પણ ચાલુ છે અને દર વર્ષે ગોવર્ધન પૂજા અને અન્નકૂટનો પ્રસંગ ઊજવવામાં આવે છે.
આ દિવસે અન્નકૂટ બનાવીને ગોવર્ધન પર્વત અને ભગવાન કૃષ્ણની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે.